firengi, frengi, sifilis, şankr
2-Doğumsal sifilis; Sifilitik bir anneden bebeğe geçiş gebeliğin 9. haftasından itibaren başlar. Yani, treponemalar gestasyonun 9.haftasından itibaren fetal dolaşıma geçmeye başlar. Sifilis hematojen yolla bebeğin bütün organizmasına yayılırsa gebeliğin 7-8. ayında düşük olur, gebeliğin 5. ayından sonraki düşüklerde ve ölü doğumlarda daima sifilisi düşünmek gerekir. Annenin en bulaştırıcı olduğu dönem erken evredir. Tedavisiz erken sifilisli gebelerin %50’si konjenital sifilisli bebek doğurur, diğer %50’sinde ise neonatal ölüm veya ölü doğum görülür. Nadir birkaç vakada hiçbir anormallik görülmediği bildirilmiştir. Enfeksiyonun süresi uzadıkça fetüsün hasar görme olasılığı azalır. Özellikle 4 yıldan sonra, tedavi edilmemiş sifiliste bile tehlike oldukça düşüktür. Uzun süre önce sifilis geçiren, tedavi olmamış geç sifilisi olan anne gebe kalırsa sağlam bir bebek doğurabilir. Ancak bebek sağlam bile olsa sifilitik kabul edilerek tedavi edilmelidir. Doğum esnasında annenin genital bölgesinde lezyon varsa bebeğe bulaş olabilir. O zaman bebekte edinsel sifilis belirtileri ortaya çıkar.
Tanı: Sifilisde tanı yukarıda tanımlanan klinik bulgular, karanlık alan mikroskobisi ve serolojik testlerle konur.
Etken: Treponema pallidum adında bir spirokettir. Kuruluğa, ısıya ve sabuna karşı duyarlıdır. Açık ortamda çabuk ölür.
Kuluçka Süresi: 20 – (yirmi) 25 (yirmibeş) gündür. Bulaşma Yolları: 1-Cinsel ilişki 2-Plasenta yolu ile anneden bebeğe 3-Nadir olarak sağlık personeli.
Klinik Sınıflandırma: 1-Edinsel sifilis; a-Erken sifilis (1. 2. devir) b-Latent sifilis c-Geç sifilis (3. devir)
2-Doğumsal sifilis; a-Erken doğumsal sifilis b-Geç doğumsal sifilis.
Klinik Özellikler: 1-Edinsel sifilis; a) Erken Sifilis; 2-3 yıl sürer. 2. devir sifilis bulguları daima simetriktir. Erken sifilis bulguları şu şekilde özetlenebilir;
1. Devir; Şankr: Etkenin vücuda girdiği yerde 0.5-3 cm arasında yuvarlak veya oval, tek ağrısız, pembe renkli, sert, kenarları keskin bir ülser oluşur ve şankr olarak adlandırılır. 8ankr, % 95 genital bölgede, % 5 oranında ise dudak, dil, damak, yanak, kulak memesi, boyun, göğüs ucu, parmak ve göz kapakları gibi yerlerde bulunur. Şankr başlangıcından 15-20 gün sonra non spesifik testler pozitifleşir. Ara döneme seronegatif dönem denir. Bulaşma riski çok yüksek dönemdir. Bölgesel lenfadenopati: Şankr başlangıcından 1 hafta sonra lenf düğümleri, ağrısız, sert, mobil tek sıra halinde olup fistülize olmazlar.
2. Devir; Mikroorganizmanın vücuda yayıldığı bu dönemde ateş, kırgınlık, halsizlik, baş ağrısı ve adale ağrısı gibi genel hastalık belirtileri görülür. Treponema pallidumlar, deri ve bütün organlarda çok sayıda bulunduğu için en bulaşıcı dönemdir. Treponemal ve nontreponemal serolojik testler % 100 pozitif olarak tespit edilir.
Deri bulguları; Roseola Syphilitica: Vücudun ön yüzünde, simetrik, kaşıntısız, mercimek büyüklüğünden birkaç santim çapına varabilen, pembe kırmızı renkte makullerdir. Ayırıcı tanıda kızamık, kızamıkcık, kızıl başlangıcı, tifo, tifüs, pitriasis rosea ve alerjik eritemler düşünülmelidir